به چه جایی تالاب می گویند؟، تالاب همان نظام حیات‌بخش صبور و پرمنفعتی است که بسیاری از تمدن‌های بشری نظیر تمدن بین‌النهرین شکل‌گیری خود را مرهون آن هستند. این عرصه‌های پویا و حاصلخیز که برخی نام مرداب (آبمرده)، باتلاق، گنداب و یا حتی هرزآب را به ناحق برایشان برگزیده‌اند، بدون‌تردید یکی از بدبیارترین اکوسیستم‌ها و در عین حال بزرگترین قربانیان باورهای نادرست بشر هستند چرا که علی‌رغم منافع کلان برای کلیه زیستمندان از جمله انسان‌ها، نه‌تنها جایگاه رفیعی که شایسته‌اش هستند را نیافته‌اند بلکه بالعکس به شکلی ناباورانه و اغلب هم تکراری از ضربه‌های تازیانه ناآگاهی، غفلت و انسان‌محوری زخم خورده و میخورند.
جنگنده‌ی میکویان ۱/۴۴-۱/۴۲، یکی از پروژه های ناتمام جنگنده های دنیا، دهه‌ی ۸۰ میلادی از دوران‌های برجسته تاریخ توسعه جنگنده‌ها به شمار می‌رود، چرا که طی آن فرماندهان، هر روز شاهد معرفی شدن فناوریهای جدید بودند. «پنهان کاری» و «رادار گریزی» یکی از فناوریهای کلیدی بود که در دهه ۸۰ دو کشور آمریکا و شوروی به صورت همزمان آن را توسعه دادند. باید توجه داشت هر چند امروزه پنهان کاری کلمه‌ای پرکاربرد در صنعت هوافضا است ولی قبل از دهه ی ۸۰ هیچ خبری از آن نبود.
پروژه نیمه تمام جنگنده اطلس کارور آفریقای جنوبی، آفریقای جنوبی، کشوری بود که نیروی هوایی آن در دهه‌ی ۶۰ میلادی همانند رژیم صهیونیستی وابستگی شدیدی به جنگنده‌های فرانسوی داشت. این کشور برای مدت‌ها سعی می‌کرد با انجام تعمیر و نگهداری و ارتقاء‌هایی که البته خیلی هم تخصصی نبود، نیروی هوایی خود را سر پا نگه دارد اما در اواخر دهه‌ی ۸۰ به این نتیجه رسید که دیگر این راه کارآمدی ندارد و قدرت هوایی این کشور به لحاظ کیفیت و کمیت در سراشیبی سقوط قرار گرفته است. از سوی دیگر دولت آپارتاید آفریقای جنوبی در این دوران متوجه شد که مواضع نژاد پرستانه‌اش، کشور را در آستانه تحریم‌های سازمان ملل قرار داده است. به همین دلیل برنامه‌ریزان نظامی آفریقای جنوبی سعی کردند با ساخت جنگ‌افزارهای بومی، وابستگی خود به خارج از کشور را کاهش دهند و همین تصمیم منجر به تولد برنامه اطلس کارور شد که با هدف جایگزینی ناوگان فرسوده و کهنه‌ی آفریقای جنوبی با هواپیماهای دست اول و به رهبری شرکت هواپیماسازی اطلس (ATLAS) تدوین شده بود.
آشنایی با پروژه جنگنده‌ی رژیم صهیونیستی آی.ای.آی لاوی، نیروی هوایی رژیم صهیونیستی تا زمان جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷، از هواپیماهای تراز اول فرانسوی تشکیل شده بود ولی پس از جنگ، با وجود اینکه رژیم صهیونیستی سفارش جنگنده‌های جدید را داده بود و حتی هزینه‌ی آنها را نیز پرداخت کرده بود ولی فرانسه از تحویل هواپیمای جدید میراژ مدل ۵J سر باز زد. رژیم صهیونیستی که سرخورده شده بود نهایتا نقشه‌های این جنگنده را دزدید و از روی آنها جنگنده‌ی نشر (Nesher) را ساخت. با ما همراه باشید تا با پروژه جنگنده آی.ای.آی لاوی رژیم صهیونیستی بیشتر آشنا شوید.
آشنایی با پروژه ناتمام جنگنده آورو کاندا CF-105 ارو، بسیاری از پروژه‌های لیست حاضر جزء پروژه‌های محرمانه‌ای بوده‌اند که تا سال‌ها حتی وجود آنها در هاله‌ای از ابهام بود اما جنگنده‌ی کانادایی داستان ما از آن دست پروژه‌های مورد علاقه‌ی سیاسیون محسوب می‌شد که با تبلیغات مفصل و پر زرق و برق تلویزیونی همراه بود. تبلیغاتی که نهایتا طی ماجراهای بسیار تنها باعث خدشه دار شدن غرور ملی کانادایی‌ها شد. با توجه به این حاشیه‌ها شاید آورو کانادا CF-105 ارو (CF-105 Arrow) را بتوان چالشی‌ترین پروژه ناکام لیست نامید.
نورث‌آمریکن XF-108 رپیر یکی از جنگنده هایی که پروژه آن ناتمام باقی ماند، جنگنده‌ی XF-108 رپیر (XF-108 Rapier) در کوران جنگ سرد، توسط شرکت هوایی نورث آمریکن و برای مقابله با خطر افزایش ناوگان بمب افکن‌های شوروی طراحی شد. این شرکت اگر چه تا آن زمان در کارنامه‌ی خود هواپیماهای موفقی چون P-51، F-86، B-26 و T-6 را داشت اما بمب‌افکن XF-108 انقلابی‌ترین طرح آن به شمار می‌رفت که البته به آخرین طرح آن نیز بدل شد. با ما همراه باشید تا بیشتر با این پروژه ناکام آشنا شوید.
